Het prestatieveld  ‘bevorderen leefbaarheid / sociale samenhang in dorpen, wijken en buurten’ is ruim en breed geformuleerd. Het gaat over het versterken van maatschappelijke verbanden tussen burgers en onderlinge samenwerking en ondersteuning. Zoals het opzetten van sociale netwerken.

De gemeente heeft een grote vrijheid om een lokale invulling te geven en prioriteiten te stellen. Te denken valt aan het bevorderen van de ‘Civil society’ (de maatschappelijke verbanden van burgers), het ondernemen van activiteiten ter  bevordering van veiligheid, het bevorderen van interculturalisatie, het realiseren van accommodaties ten behoeve van maatschappelijke activiteiten en sport, jeugdhonken, et cetera.

Aandachtspunten.

• De gemeente onderzoekt welke knelpunten er zijn op het gebied van sociale samenhang (probleemverkenning) en stelt de resultaten beschikbaar aan cliëntenorganisaties (o.a. aan de Participatieraad Wmo Hilvarenbeek i.o.)
• De gemeente stimuleert verbeteringen van de beeldvorming over specifieke kwetsbare groepen zoals ouderen, mensen met een beperking, verslaafden, dak- en thuislozen door bijvoorbeeld schoolvoorlichtingsactiviteiten. De gemeente stelt hiervoor middelen beschikbaar.
• De toegang tot voorzieningen voor kwetsbare groepen is laagdrempelig.
• De gemeente heeft aandacht voor kwetsbare groepen. Er bestaat inzicht in de omvang, de problemen en de behoeften van specifieke doelgroepen. Hierop wordt beleid gemaakt.

Relatie met Agenda 22.

• Regel 13; ‘Overheden accepteren de eindverantwoordelijkheid voor het verzamelen en verspreiden van informatie over de leefomstandigheden van mensen met een functiebeperking en zij bevorderen uitgebreid onderzoek naar alle aspecten en problemen die het leven van mensen met een functiebeperking bemoeilijken’
• Regel 15; ‘Overheden dragen verantwoordelijkheid om een wettelijke basis te scheppen voor maatregelen die volledige participatie en rechtsgelijkheid waarmaken voor mensen met een functiebeperking’.
• Regel 17; ‘Overheden zijn verantwoordelijk voor het oprichten en versterken van nationale coördinatiecentra die moeten functioneren als expertisecentrum voor vraagstukken over functiebeperkingen.’
• Regel 18; ‘Overheden moeten het recht erkennen van belangenorganisaties om mensen met een functiebeperking op nationaal, regionaal en lokaal niveau te vertegenwoordigen. Overheden moeten ook de  adviserende rol van deze organisaties in de besluitvorming over het beleid erkennen.’

Op preventie gerichte ondersteuning van Jeugdigen en hun ouders bij opgroeien en opvoeden.

Het prestatieveld ‘op preventie gerichte ondersteuning van jeugdigen en hun ouders bij opgroeien en opvoeden’, oftewel ‘Preventief jeugdbeleid’ heeft betrekking op het bieden van ondersteuning aan jeugdigen en hun ouders, die problemen hebben met opgroeien en opvoeden. Het gaat om een groep jongeren bij wie sprake is van een verhoogd risico op ontwikkelingsachterstand, schooluitval of criminaliteit..

Aandachtspunten.

• De gemeente omschrijft haar taken op het gebied van jeugdzorg en haar hulpverleningsaanbod.

• De gemeente werkt aan goede bovenlokale samenwerking ten aanzien van het jeugdbeleid.

• De gemeente heeft aandacht voor kwetsbare groepen. Er bestaat inzicht in de omvang, de problemen en de behoeften van specifieke doelgroepen. Hierop wordt beleid gemaakt.

Relatie met Agenda 22.

• Op dit prestatieveld zijn geen specifieke regels vanuit Agenda 22 van toepassing.

Het prestatieveld ‘Geven van informatie, advies en cliëntondersteuning’, is gericht op zowel algemene informatievoorziening als individuele. Het gaat om activiteiten gericht op het ondersteunen van de burger bij het vinden van de weg in het veld van maatschappelijke ondersteuning. Een algemene voorziening is het informatiepunt (bijv. de centrale balie). Een individuele voorziening is de consulent die helpt bij vraagverheldering. Aan de wijze waarop gemeenten informatie en advies vormgeven, worden vanuit de wet geen eisen gesteld. Het is wenselijk dat een gemeente zich bij dit beleidsterrein laat leiden door de ‘één-loket gedachte’. Bij dit loket kan de burger terecht voor alle informatie over voorzieningen op het gebied van wonen, zorg en welzijn.

Aandachtspunten.

• De gemeente geeft vorm aan de één- loket gedachte, waar de cliënten terecht kunnen voor informatie, advies en ondersteuning.

• Bij het loket kunnen cliënten beschikken over onafhankelijke informatie en advies. Informatie gebaseerd op ervaringsdeskundigheid is onderdeel van het aanbod.

• Informatie draagt bij aan kennis, zelfstandigheid en het maken van keuzen en is hiermee essentieel voor cliënten.

• Het loket beschikt over een goede klachtenregeling met betrekking tot de dienstverlening door het loket.

Relatie met Agenda 22.

• Regel 4; ‘Overheden moeten de ontwikkeling en de beschikbaarheid van ondersteunende diensten voor mensen met een functiebeperking garanderen, inclusief hulpmiddelen, om hen te helpen het niveau van afhankelijkheid in hun dagelijks leven te verhogen en hun rechten uit te oefenden’.

• Regel 5; ‘Overheden moeten het overkoepelend belang erkennen van toegankelijkheid in het proces van gelijkschakeling van mogelijkheden in alle geledingen van de maatschappij. De overheden moeten voor mensen met functiebeperkingen: (A) actieprogramma’s maken om de fysieke omgeving toegankelijk te maken en (B) maatregelen treffen om hen toegang te verschaffen tot informatie en communicatie’.

• Regel 13; ‘Overheden accepteren de eindverantwoordelijkheid voor het verzamelen en verspreiden van informatie over de leefomstandigheden van mensen met een functiebeperking en zij bevorderen uitgebreid onderzoek naar alle aspecten en problemen die het leven van mensen met een functiebeperking bemoeilijken’.

• Regel 15; ‘Overheden dragen verantwoordelijkheid om een wettelijke basis te scheppen voor maatregelen die volledige participatie en rechtsgelijkheid waarmaken voor mensen met een functiebeperking’.

• Regel 17; ‘Overheden zijn verantwoordelijk voor het oprichten en versterken van nationale coördinatiecentra die moeten functioneren als expertisecentrum voor vraagstukken over functiebeperkingen.’.

• Regel 18; ‘Overheden moeten het recht erkennen van belangenorganisaties om mensen met een functiebeperking op nationaal, regionaal en lokaal niveau te vertegenwoordigen. Overheden moeten ook de adviserende rol van deze organisaties in de besluitvorming over het beleid erkennen’.

Het prestatieveld ‘Ondersteunen van mantelzorgers en vrijwilligers’ is gericht op het ondersteunen van lokale mantelzorgorganisaties. Daarnaast op het stimuleren en faciliteren van vrijwilligersprojecten op het gebied van maatschappelijke ondersteuning. De gemeente kan hierbij denken aan de financiering van bestaande steunpunten mantelzorg met een advies-, verwijzings- en beleidsfunctie, lotgenotencontacten en het financieren van instellingen voor vrijwillige thuishulp.

Aandachtspunten.

• Met de Wmo wordt een extra beroep gedaan op de zorgbereidheid van de burger. Dit kan alleen als de mantelzorg wordt versterkt. Bijvoorbeeld door betere facilitering van ondersteunende organisaties zoals de steunpunten mantelzorg. Denk ook aan de stimulering van voorzieningen als klussendiensten, boodschappenservice, maaltijdverzorging, ect.
• Zorg voor vangnetvoorzieningen voor mantelzorg door uitbreiding van sectoroverstijgende respijtzorg-voorzieningen zoals logeerhuizen en oppas voor dementerenden.
• Steunpunten mantelzorg worden betrokken bij het opstellen van beleid en zijn onderdeel van de informatie en adviesfunctie van gemeenten.
• Mantelzorg, vrijwilligerszorg en zelfhulp mogen niet worden ingezet ter vervanging van professionele hulp.
• Informele Zorg is in het Wmo-wetvoorstel beperkt tot mantelzorg en vrijwilligerswerk in de thuiszorg. Hieraan dient te worden toegevoegd ‘zelfhulp en ervaringsdeskundigheid’. Deze drie vormen gezamenlijk de Informele Zorg. Informele zorg neemt, in het kader van de zelfredzaamheid en eigen verantwoordelijkheid, een centrale plaats in in de Wmo. Zelfhulp heeft een onmiskenbare toegevoegde waarde op de reguliere hulp.
• Ouders met een kind met een verstandelijke en/of lichamelijke handicap zijn per definitie mantelzorgers. De gemeente zorgt voor ondersteuning van deze gezinssystemen.

Relatie met Agenda 22.

• Regel 9; ‘Overheden moeten bevorderen dat mensen met een functiebeperking volledig deelnemen aan het gezinsleven. Zij moeten hun recht op een persoonlijke levenssfeer beschermen en erop toezien dat de wet mensen met een functiebeperking niet discrimineert wat betreft seksuele relaties, huwelijk en ouderschap’.

Het prestatieveld ‘bevorderen maatschappelijke participatie kwetsbare groepen’ oftewel ‘het stimuleren van deelname aan het maatschappelijk verkeer en van het zelfstandig functioneren van mensen met een beperking of een chronisch psychische probleem en mensen met een psychosociaal probleem’, is gericht op het bevorderen van deelname aan de maatschappij van iedereen en mensen uit kwetsbare groepen in het bijzonder. De definitie van kwetsbare groepen is breed; het gaat om iedereen die extra ondersteuning nodig heeft vanwege gezondheid, achtergrond of leeftijd. Inhoudelijk gaat het om algemene  maatregelen die nodig zijn om deelname te bevorderen zoals toegankelijkheid van openbare gebouwen en het organiseren van activiteiten voor specifieke groepen. Gemeenten zijn vrij in de wijze waarop  zij deelname aan de samenleving bevorderen. De maatregelen hoeven dus niet alleen gericht te zijn op mensen uit een kwetsbare groep, zolang zij er in ieder geval maar baat bij hebben (inclusief beleid).

Het gaat hier om een breed scala van mogelijkheden zoals:

•  De toegankelijkheid van de woonomgeving.
• De toegankelijkheid van openbare ruimten zoals bibliotheek, muziekschool en gemeenschapshuizen.
• Activiteiten op het gebied van beeldvorming en acceptatie.
• Bevorderen van mogelijkheden voor openbaar vervoer.
• Verbreding van het aanbod van welzijn en vrijetijdsbesteding voor nieuwe doelgroepen, zoals mensen met een verstandelijke en/of psychische aandoening.

Aandachtspunten.

• De gemeente beschrijft kwetsbare groepen en het beleid dat zij ten aanzien hen voert. Dit gebeurt op basis van onderzoek naar kenmerken en wensen van deze groepen.
• De inhoud van het beleid is concreet en toetsbaar, zodat de gemeente aanspreekbaar is op haar inspanningen met betrekking tot participatiebevordering.
• Er zijn voldoende en goed toegankelijke dagactiviteitencentra voor diverse kwetsbare groepen.
• Bij bouwplannen van de gemeente wordt een BTB advies (bereikbaarheid, toegankelijkheid en bruikbaarheid) ingewonnen. Bij vergunningaanvragen voor publiek toegankelijke gebouwen wordt dit verplicht gesteld.

Relatie met Agenda 22.

• Regel 4; ‘Overheden moeten de ontwikkeling en de beschikbaarheid van ondersteunende diensten voor mensen met een functiebeperking garanderen, inclusief hulpmiddelen, om hen te helpen het niveau van onafhankelijkheid in hun dagelijks leven te verhogen en hun rechten uit te oefenden’.
• Regel 5; ‘Overheden moeten het overkoepelend belang erkennen van toegankelijkheid in het proces van gelijkschakeling van mogelijkheden in alle geledingen van de maatschappij. De overheden moeten voor mensen met functiebeperkingen: (A) actieprogramma’s maken om de fysieke omgeving toegankelijk te maken en (B) maatregelen treffen om hen toegang te verschaffen tot informatie en communicatie’.
• Regel 6; ‘Overheden dienen gelijke kansen als uitgangspunt te erkennen voor basis-, voortgezet en hoger onderwijs in een geïntegreerde omgeving voor kinderen, jongeren en volwassenen met een functiebeperking. Zij moeten waarborgen dat dit onderwijs een geïntegreerd onderdeel is van het onderwijssysteem’.
• Regel 7; ‘Overheden dienen het principe te erkennen dat mensen met een functiebeperking in staat moeten worden gesteld om hun mensenrechten uit te oefenen, met name wat werkgelegenheid betreft. Zij moeten op de arbeidsmarkt gelijke kansen krijgen voor productief en betaald werk, zowel op het platteland als in de steden’.
• Regel 8; ‘Overheden zijn verantwoordelijk voor het voorzien in sociale zekerheid en behoud van inkomen voor mensen met een beperking.’.
• Regel 10; ‘Overheden moeten zorgen voor integratie en deelname van mensen met een functiebeperking aan culturele activiteiten op een gelijkwaardige basis’.
• Regel 11; ‘Overheden moeten maatregelen treffen voor gelijke kansen voor beoefening van sport en recreatie door mensen met een functiebeperking.’.
• Regel 12; ‘Overheden moeten maatregelen bevorderen die mensen met een functiebeperking in staat stellen gelijkwaardig te participeren in het religieuze leven in hun leefomgeving.’.
• Regel 15; ‘Overheden dragen verantwoordelijkheid om een wettelijke basis te scheppen voor maatregelen die volledige participatie en rechtsgelijkheid waarmaken voor mensen met een functiebeperking’
• Regel 17; ‘Overheden zijn verantwoordelijk voor het oprichten en versterken van nationale coördinatiecentra die moeten functioneren als expertisecentrum voor vraagstukken over functiebeperkingen.’

Het prestatieveld ‘verlenen van individuele voorzieningen aan kwetsbare groepen’ oftewel ‘het verlenen van voorzieningen aan mensen met een beperking of een chronisch psychisch probleem en van mensen met een psychosociaal probleem ten behoeve van het behoud van hun zelfstandig functioneren of hun deelname aan het (gewenste) maatschappelijke verkeer. In het kader van dit prestatieveld verstrekt de gemeente individuele voorzieningen, zoals huishoudelijke hulp aan mensen met een beperking. Het kan gaan om een beperking van somatische, psychische of anderszins chronische aard, of het betreft een verstandelijke, lichamelijke of zintuiglijke handicap.

Het gaat om individueel te verlenen voorzieningen, die passen bij de behoefte van een individu. Dat individuele betekent niet dat de gemeente het verlenen van die voorziening niet op collectieve wijze vorm kan geven. Denk bijvoorbeeld aan het vervoer voor mensen met een handicap (Regiotaxi).

Ten aanzien van de invulling van de voorzieningen hebben gemeenten een grote beleidsvrijheid. Dit geldt ook voor het vaststellen van de criteria op basis waarvan burgers aanspraak kunnen maken op een voorziening. De gemeenten stellen deze criteria zelf op.

Aandachtspunten.

• De Wet Voorzieningen Gehandicapten wordt onderdeel van de Wmo. Voor de Wmo bestaat een landelijk protocol inzake verstrekkingen. De gemeente neemt dit protocol over in haar beleid.
• De gemeente laat indicatiestelling voor Wmo-voorzieningen uitvoeren door een onafhankelijke organisatie. De indicatiestelling is integraal, dat wil zeggen dat de burger het uitgangspunt is en gekeken wordt wat deze op alle levensterreinen (wonen, welzijn en zorg) aan voorzieningen nodig heeft. Als norm wordt hiervoor de ICF classificatie gebruikt.

Relatie met Agenda 22.

• Regel 4; ‘Overheden moeten de ontwikkeling en de beschikbaarheid van ondersteunende diensten voor mensen met een functiebeperking garanderen, inclusief hulpmiddelen, om hen te helpen het niveau van onafhankelijkheid in hun dagelijks leven te verhogen en hun rechten uit te oefenden’.
• Regel 5; ‘Overheden moeten het overkoepelend belang erkennen van toegankelijkheid in het proces van gelijkschakeling van mogelijkheden in alle geledingen van de maatschappij. De overheden moeten voor mensen met functiebeperkingen: (A) actieprogramma’s maken om de fysieke omgeving toegankelijk te maken en (B) maatregelen treffen om hen toegang te verschaffen tot informatie en communicatie’.
• Regel 6; ‘Overheden dienen gelijke kansen als uitgangspunt te erkennen voor basis-, voortgezet en hoger onderwijs in een geïntegreerde omgeving voor kinderen, jongeren en volwassenen met een functiebeperking. Zij moeten waarborgen dat dit onderwijs een geïntegreerd onderdeel is van het onderwijssysteem’.
• Regel 7; ‘Overheden dienen het principe te erkennen dat mensen met een functiebeperking in staat moeten worden gesteld om hun mensenrechten uit te oefenen, met name wat werkgelegenheid betreft.  Zij moeten op de arbeidsmarkt gelijke kansen krijgen voor productief en betaald werk, zowel op het platteland als in de steden’.
• Regel 8; ‘Overheden zijn verantwoordelijk voor het voorzien in sociale zekerheid en behoud van inkomen voor mensen met een beperking.’.
• Regel 10; ‘Overheden moeten zorgen voor integratie en deelname van mensen met een functiebeperking aan culturele activiteiten op een gelijkwaardige basis’.
• Regel 11; ‘Overheden moeten maatregelen treffen voor gelijke kansen voor beoefening van sport en recreatie door mensen met een functiebeperking.’.
• Regel 12; ‘Overheden moeten maatregelen bevorderen die mensen met een functiebeperking in staat stellen gelijkwaardig te participeren in het religieuze leven in hun leefomgeving.’.
• Regel 15; ‘Overheden dragen verantwoordelijkheid om een wettelijke basis te scheppen voor maatregelen die volledige participatie en rechtsgelijkheid waarmaken voor mensen met een functiebeperking’.
• Regel 17; ‘Overheden zijn verantwoordelijk voor het oprichten en versterken van nationale coördinatiecentra die moeten functioneren als expertisecentrum voor vraagstukken over functiebeperkingen.’

Het prestatieveld ‘bieden van maatschappelijke opvang’ heeft betrekking op het organiseren van maatschappelijke opvang voor mensen die door problemen de thuissituatie hebben verlaten en niet in staat zijn zich op eigen kracht te handhaven in de samenleving. Denk aan tijdelijke onderdak, sociale pensions, vrouwenopvang en begeleiding en advies. Een specifiek aandachtspunt is het bestrijden van huiselijk geweld. Dit blijft doordat het zich afspeelt in de privésfeer vaak onzichtbaar, maar vormt een toenemend maatschappelijk probleem.

Aandachtspunten.

• De bestaande opvang in grotere gemeenten (centrumgemeenten) blijft gehandhaafd en wordt versterkt. Vanwege het beschermende karakter van de maatschappelijke opvanghuizen is toegang niet regio gebonden.

• De gemeente stelt voldoende middelen beschikbaar voor nachtopvang van dak- en thuislozen.

• De gemeente zorg voor een goede organisatie van crisisopvang voor mensen met psychiatrische problemen.

• Er is goede afstemming met andere organisaties zoals de politie en woningcorporaties.

• De gemeente besteedt aandacht aan het tegengaan van huiselijk geweld en ouderenmishandeling. Ouderenmishandeling is een groeiend probleem! Slachtoffers weten niet waar zij terecht kunnen voor hulp en ondersteuning. Gemeenten stimuleren het opzetten van een systeem voor signalering.

Relatie met Agenda 22.

• Op dit prestatieveld zijn geen specifieke regels vanuit Agenda 22 van toepassing.

Het prestatieveld ‘openbare geestelijke gezondheidszorg’ is gericht op alle activiteiten van de gemeente op het gebied van openbare geestelijke gezondheidszorg zoals crisisopvang het bereiken en begeleiden van kwetsbare groepen en het voeren van preventief beleid op het gebied van geestelijke gezondheidszorg. Het beleid op het gebied van openbare geestelijke gezondheidszorg wordt meestal uitgevoerd door een GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst.

Aandachtspunten.

•  De gemeente kent de kwetsbare groepen in de gemeente en hun problemen.

• De gemeente betrekt deze groepen bij het opstellen en uitvoeren van beleid.

• Het gemeentelijk beleid is gericht op het voorkomen en/of oplossen van problemen op het gebied van openbare geestelijke gezondheidszorg in de eigen gemeente.

Relatie met Agenda 22.

• Op dit prestatieveld zijn geen specifieke regels vanuit Agenda 22 van toepassing.

Het prestatieveld ‘bevorderen van verslavingsbeleid’ oftewel ‘ambulante verslavingszorg’ is gericht op activiteiten op het gebied van ambulante hulpverlening aan verslaafden. Hieronder vallen ook activiteiten gericht op het voorkómen van verslavingsproblemen en overlastbestrijding.

Aandachtspunten.

• ‘Bemoeizorg’ is onderdeel van het Wmo-aanbod. Mensen met een verslavingsproblematiek vragen zelden vanuit zichzelf om ondersteuning. Desondanks willen zij dit vaak wel. Bemoeizorg is voor hen belangrijk.

Relatie met Agenda 22.

• Op dit prestatieveld zijn geen specifieke regels vanuit Agenda 22 van toepassing.